Kiedy patrzymy wstecz w historię, często zaskakują nas drobne przedmioty, które zmieniły bieg wydarzeń i ułatwiły codzienne życie. Jednym z takich wynalazków jest kosiarka ręczna, która od lat towarzyszy nam w pielęgnowaniu ogrodów i terenów zielonych. Zastanawialiście się kiedyś, skąd się wzięły te niepozorne urządzenia i jak ewoluowały na przestrzeni lat? Sprawdźmy razem historię kosiarek ręcznych – od ich wynalezienia aż do dzisiejszych dni.
Historia narzędzi do koszenia trawy
Od czasów starożytnych ludzie musieli starać się utrzymać swoje ogrody i tereny w dobrej kondycji, włączając w to również koszenie trawy. Pierwsze narzędzia do koszenia trawy były proste i ręczne, wykonane z metalu lub drewna. Pierwsze wzmianki o kosiarkach ręcznych pochodzą z okresu starożytnego Egiptu, gdzie używano krótkich noży lub ostrzy przymocowanych do długiego drążka.
Wraz z postępem technologicznym i rozwojem maszyn rolniczych, kosiarki ręczne zaczęto udoskonalać i rozwijać. Po wynalezieniu kosiarek mechanicznych pod koniec XIX wieku, kosiarki ręczne stopniowo zaczęły wychodzić z użycia. Obecnie kosiarki ręczne są nadal używane do koszenia trawy na mniejszych obszarach, gdzie trudno dostosować maszyny mechaniczne, np. w ogródkach przydomowych czy na skarpach.
Ewolucja kosiarek ręcznych
Kosiarki ręczne są nieodłącznym elementem ogrodów i trawników od wielu lat. Ich historia zaczyna się od prostego wynalazku, który z czasem przekształcił się w zaawansowane maszyny do pielęgnacji zieleni. Przez wieki ewoluowały, dostosowując się do potrzeb i wymagań użytkowników.
Dzięki nieustannym udoskonaleniom i innowacjom, kosiarki ręczne stały się niezastąpionym narzędziem w pielęgnowaniu trawników. Współczesne modele charakteryzują się nie tylko wydajnością i precyzją, ale także ekologicznością i niskim poziomem hałasu. To dowód na to, że nieustannie trwa, dążąc do doskonałości w pielęgnacji zieleni.
Pierwsze kosiarki ręczne
Zacznijmy naszą podróż przez historię kosiarek ręcznych od samego początku. pojawiły się w XIX wieku, kiedy to ludzie zaczęli poszukiwać bardziej efektywnych metod koszenia trawy. W tamtych czasach kosiarki ręczne były napędzane siłą ludzkich mięśni, co wymagało sporego wysiłku fizycznego.
Wraz z rozwojem technologii, kosiarki ręczne zaczęły ewoluować, stając się coraz bardziej zaawansowane i wygodne w użyciu. Dziś kosiarki ręczne są nie tylko skuteczne, ale także łatwe w obsłudze i przechowywaniu. Dzięki nim możemy w prosty sposób zadbać o nasz trawnik i cieszyć się zadbany ogród. Niezależnie od tego, czy masz mały czy duży trawnik, kosiarka ręczna będzie doskonałym narzędziem do pielęgnacji zieleni.
Rozwój technologiczny w historii kosiarek
Od czasów starożytnych, kiedy to ludzie kosięli trawę za pomocą prostych narzędzi, aż do dzisiejszych zaawansowanych maszyn, historia kosiarek ręcznych jest pełna przełomowych wynalazków i innowacyjnych rozwiązań. Początkowo, kosiarki były wykorzystywane głównie do pielęgnacji terenów zielonych w ogrodach i parkach, z czasem jednak ich zastosowanie rozszerzyło się na komercyjne i przemysłowe obszary.
**Najważniejsze etapy rozwoju technologicznego kosiarek ręcznych**:
– Wynalezienie pierwszej kosiarki ręcznej w 1830 roku przez Edwina Buddinga.
- Wprowadzenie napędu elektrycznego do kosiarek w XX wieku.
– Rozwój kosiarek samojezdnych i automatycznych z funkcją programowania trasy pracy.
– Wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak czujniki, GPS czy sztuczna inteligencja, w produkcji kosiarek.
Kosiarki ręczne w XIX wieku
W XIX wieku kosiarki ręczne zrewolucjonizowały pracę w ogrodach i parkach. Pierwsze modele tych urządzeń pojawiły się w tym czasie i były głównie napędzane siłą mięśni operatora. W przeciwieństwie do poprzednich metod koszenia, kosiarki ręczne zapewniały szybsze i dokładniejsze przycinanie trawy.
Dzięki postępowi technologicznemu kosiarki ręczne stały się coraz bardziej zaawansowane. Współczesne modele są lekkie, łatwe w obsłudze i wykonane z wytrzymałych materiałów. Dodatkowo, wiele z nich posiada regulowaną wysokość koszenia oraz ergonomiczne uchwyty, co sprawia, że praca w ogrodzie staje się łatwiejsza i bardziej efektywna.
Zastosowanie kosiarek w XIX wieku
W XIX wieku kosiarki ręczne zyskały na popularności i zaczęły być szeroko stosowane do pielęgnacji trawników i ogrodów. Rozwój technologii produkcji pozwolił na produkcję kosiarek o coraz bardziej skomplikowanej konstrukcji i wydajności. Kosiarki ręczne były niezastąpionym narzędziem do pielęgnacji terenów zielonych, zarówno w obszarach wiejskich, jak i miejskich.
Wraz z postępem technologicznym wiek XIX przyniósł także pojawienie się kosiarek napędzanych maszynami parowymi oraz pierwsze prototypy kosiarek spalinowych. Wprowadzenie nowych rozwiązań technicznych sprawiło, że praca w ogrodach stała się bardziej efektywna i komfortowa. Dzięki zastosowaniu kosiarek, pielęgnacja trawników stała się o wiele łatwiejsza i szybsza, co przyczyniło się do popularyzacji ogrodów jako miejsca rekreacji i wypoczynku.
Kosiarki jako przedmiot codziennego użytku
Kosiarki ręczne mają długą historię sięgającą aż XVIII wieku, gdy zostały wynalezione jako sposób ułatwienia koszenia trawy. Początkowo były to proste narzędzia składające się z ostrego noża zamocowanego na drewnianym kiju. Z biegiem czasu kosiarki ręczne ewoluowały, stając się coraz bardziej wydajne i łatwiejsze w obsłudze.
Dzisiaj kosiarki ręczne nadal są popularnym wyborem dla wielu osób, które cenią sobie tradycyjne podejście do pielęgnacji ogrodu. Zalety korzystania z kosiarek ręcznych to między innymi cicha praca, brak emisji spalin oraz precyzyjne koszenie trawy. Ponadto, kosiarki ręczne są łatwe w obsłudze i nie wymagają dużego nakładu pracy fizycznej. Dzięki nim można cieszyć się zadbany ogrodem bez konieczności korzystania z elektrycznych czy spalinowych kosiarek.
Innowacje w konstrukcji kosiarek
Kosiarki ręczne sięgają daleko w historię i mają fascynujący rozwój od swojego wynalezienia do dzisiaj. Pierwsze kosiarki były wykorzystywane do pasienia trawy na dużych obszarach, takich jak parki czy ogrody pałacowe.
Wraz z postępem technologii, kosiarki ręczne zaczęły być wyposażane w dodatkowe funkcje, takie jak regulacja wysokości cięcia czy wydajniejsze ostrza. Dziś, dzięki innowacyjnym rozwiązaniom, kosiarki ręczne są nie tylko bardziej efektywne, ale również wygodniejsze w obsłudze i bardziej przyjazne dla środowiska.
Zalety kosiarek ręcznych
Historia kosiarek ręcznych sięga już czasów starożytnych, gdy pierwsze narzędzia do koszenia trawy były używane przez ludzi w celu uporządkowania swoich ogrodów i pól. Początkowo były to proste noże lub sierpy, które wymagały dużego wysiłku fizycznego. Wraz z postępem technologicznym, wynaleziono pierwsze kosiarki ręczne, które umożliwiały szybsze i bardziej skuteczne koszenie.
Dzięki kosiarkom ręcznym można precyzyjnie przyciąć trawę na dowolną wysokość, co pozwala na uzyskanie równomiernego wyglądu ogrodu. Ponadto, są one ciche i ekologiczne, nie emitując żadnych gazów lub hałasu. Dodatkowo, kosiarki ręczne są łatwe w obsłudze i nie wymagają stosowania paliwa czy energii elektrycznej, co pozwala zaoszczędzić pieniądze oraz chronić środowisko naturalne.
Wady tradycyjnych kosiarek
Historia kosiarek ręcznych sięga setek lat wstecz, kiedy to ludzie zaczęli używać prostych narzędzi do koszenia trawy. Początkowo były to ręcznie napędzane noże lub zaostrzone kamienie, ale wraz z postępem technologii, pojawiły się pierwsze kosiarki mechaniczne.
Dziś, tradycyjne kosiarki ręczne są nadal popularne w niektórych regionach, choć ich wydajność w porównaniu do nowoczesnych maszyn jest ograniczona. Jednak wiele osób nadal ceni sobie tradycyjne podejście do koszenia trawy. Oto kilka wad tradycyjnych kosiarek:
- Bardzo praca pracochłonne: Koszenie trawy ręcznie wymaga dużo więcej wysiłku niż za pomocą kosiarki mechanicznej.
- Ograniczona wydajność: Tradycyjne kosiarki mają mniejszą powierzchnię koszenia, co sprawia, że zajmuje to więcej czasu.
- Wymaga silnej fizycznie osoby: Aby skutecznie skosić trawę ręcznie, trzeba być w dobrej kondycji fizycznej.
Rola kosiarek w pielęgnacji ogrodów
Od wynalezienia pierwszych kosiarek ręcznych pod koniec XVIII wieku, po dzisiejsze nowoczesne maszyny, historia tych urządzeń jest fascynująca. Początkowo, kosiarki ręczne były napędzane ręcznie, a ich ostrza wymagały regularnej konserwacji i ostrzenia. Wraz z postępem technologicznym, kosiarki stały się bardziej zaawansowane i łatwiejsze w obsłudze, ułatwiając pielęgnację ogrodów na całym świecie.
Współcześnie, najnowocześniejsze kosiarki posiadają elektryczne lub silnikowe napędy, automatyczne regulacje wysokości cięcia, a nawet funkcje zbierania trawy czy mulczowania. Dzięki nim, prace ogrodowe stają się prostsze i efektywniejsze. Wybór odpowiedniej kosiarki zależy od wielu czynników, takich jak wielkość ogrodu, rodzaj terenu czy preferencje użytkownika. Dzięki różnorodności dostępnych modeli, każdy może znaleźć idealną kosiarkę do swoich potrzeb.
Nowoczesne technologie w produkcji kosiarek
Od wynalezienia pierwszych kosiarek ręcznych w XIX wieku, technologia ta stale ewoluowała, dostosowując się do zmieniających się potrzeb i wymogów użytkowników. Dzięki postępowi w dziedzinie inżynierii i technologii, współczesne kosiarki ręczne są nie tylko bardziej efektywne, ale także bardziej wszechstronne i wygodne w użyciu.
Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, takich jak silniki elektryczne czy akumulatorowe, systemy automatycznego koszenia czy funkcje zbierania trawy, kosiarki stają się coraz bardziej intuicyjne i przyjazne dla użytkownika. Wprowadzenie nowych materiałów konstrukcyjnych, takich jak lekkie i wytrzymałe stopnie aluminium czy kompozyty, sprawia, że kosiarki są nie tylko lekkie, ale także odporne na uszkodzenia i działanie warunków atmosferycznych. To wszystko sprawia, że produkcja kosiarek ręcznych jest obecnie na najwyższym poziomie technologicznym, dążąc do ciągłego doskonalenia i poprawy jakości oferowanych produktów.
Kosiarki ręczne a ochrona środowiska
Kosiarki ręczne mają długą historię sięgającą XIX wieku. Pierwsze prototypy kosiarek ręcznych pojawiły się w Anglii pod koniec wieku XVIII, ale dopiero w XIX wieku zostały udoskonalone i wprowadzone do masowej produkcji. Te tradycyjne narzędzia ogrodnicze były niezwykle popularne w czasach, gdy mechanizacja była jeszcze w powijakach.
Dzisiejsze kosiarki ręczne to zaawansowane urządzenia, które są przyjazne dla środowiska. Dzięki braku silnika spalinowego nie emitują szkodliwych substancji do atmosfery. Są także ciche w użyciu, co przyczynia się do zmniejszenia zanieczyszczenia hałasem w otoczeniu. Warto również zauważyć, że kosiarki ręczne nie wymagają użycia paliwa, co przekłada się na mniejsze zużycie surowców naturalnych.
Znaczenie kosiarek ręcznych w dzisiejszych czasach
Kosiarki ręczne mają długą historię sięgającą XVIII wieku, kiedy to zostały wynalezione i stały się popularnym narzędziem do pielęgnacji trawników. Pierwotnie były to proste narzędzia napędzane siłą ludzkich mięśni, które wymagały sporego wysiłku fizycznego. Jednak wraz z postępem technologii, kosiarki ręczne zostały udoskonalone i zyskały nowoczesne funkcje, co sprawiło że są wciąż używane w dzisiejszych czasach.
Dzięki swojej prostocie i ekologiczności, kosiarki ręczne są coraz częściej wybierane przez osoby dbające o środowisko oraz ceniące tradycyjne metody pielęgnacji trawników. Nie wymagają one używania paliwa, co przekłada się na oszczędność oraz brak zanieczyszczania powietrza. Dodatkowo, kosiarki ręczne są ciche i łatwe w obsłudze, co sprawia że są idealnym rozwiązaniem dla małych ogrodów i ogródków działkowych. Ich uniwersalność i niski koszt utrzymania sprawiają, że są niezastąpione w dzisiejszych czasach, pomagając utrzymać trawniki w doskonałym stanie.
Popularne marki kosiarek ręcznych
mają długą historię, która sięga czasów ich wynalezienia. Pierwsza kosiarka ręczna została zaprojektowana przez Edwina Buddinga w 1830 roku w Anglii. Od tego czasu wiele marek zaprezentowało swoje innowacyjne rozwiązania, które sprawiają, że koszenie trawy staje się łatwiejsze i bardziej efektywne.
Dzisiaj , takie jak Fiskars, Gardena czy Husqvarna, oferują szeroki wybór modeli odpowiednich do różnych potrzeb i budżetów. Niektóre z nich posiadają specjalne funkcje, takie jak regulacja wysokości koszenia, ergonomiczne uchwyty czy łatwe składanie. Bez względu na to, która marka jest wybierana, kosiarki ręczne pozostają popularnym wyborem dla osób ceniących sobie tradycyjne narzędzia ogrodnicze.
Porównanie różnych typów kosiarek ręcznych
W historii kosiarek ręcznych można wyróżnić kilka ważnych etapów rozwoju. Pierwsze kosiarki ręczne pojawiły się już pod koniec XVIII wieku. Były to proste narzędzia działające na zasadzie ręcznego obracania ostrza tnącego. Wraz z postępem technologicznym, kosiarki ręczne zyskiwały coraz to nowsze funkcje i ulepszenia, co znacząco ułatwiało pracę ogrodnikom i pasjonatom ogrodów. Współczesne kosiarki ręczne wykonane są z lekkich, ale wytrzymałych materiałów, co sprawia, że są łatwe w obsłudze i wygodne w transporcie.
Oto :
- Kosiarki walcowe: Wyposażone w cylindryczny wał z ostrzami, które tną trawę przy każdym obrocie. Doskonale sprawdzają się na piłce, gdzie wymagane jest krótkie przycinanie trawy.
- Kosiarki z nożem obrotowym: Posiadają wirujący nóż tnący, który ścina trawę na różnych wysokościach. Idealne do większych powierzchni, takich jak ogrody czy parki.
- Kosiarki wyposażone w kosz: Pozwalają zbierać skoszoną trawę, co ułatwia utrzymanie porządku na trawniku.
Wskazówki dotyczące wyboru odpowiedniej kosiarki ręcznej
Kosiarki ręczne mają długą i interesującą historię, która sięga kilku wieków wstecz. Pierwsze kosiarki ręczne pojawiły się w XVIII wieku i były napędzane siłą ludzkich mięśni. Dopiero w XIX wieku wynaleziono kosiarki z napędem mechanicznym, co znacząco ułatwiło pracę ogrodnikom.
Dzisiaj kosiarki ręczne nadal cieszą się popularnością ze względu na swoją prostotę obsługi, niski poziom hałasu oraz brak emisji spalin. Przy wyborze odpowiedniej kosiarki warto zwrócić uwagę na kilka istotnych cech, takich jak szerokość cięcia, wysokość koszenia, jakość ostrzy oraz funkcje dodatkowe, takie jak kosz zbierający czy regulacja wysokości koszenia. Warto również podejść do zakupu z rozwagą, aby kosiarka ręczna spełniała wszystkie oczekiwania ogrodnika.
Maintaining Your Manual Lawn Mower
Od czasów starożytnych kosiarki ręczne były podstawowym narzędziem do utrzymania ogrodów i terenów zielonych. Pierwsze kosiarki ręczne pojawiły się już w XVIII wieku, zasadniczo opierając się na prostym mechanizmie odbijania ostrza od ziemi. W XIX wieku kosiarki ręczne zyskały na popularności dzięki udoskonaleniu mechanizmu tnącego, co sprawiło, że stały się niezastąpionym narzędziem dla wielu pasjonatów ogrodnictwa.
Dzisiaj, pomimo dostępności nowoczesnych kosiarek napędzanych silnikiem, kosiarki ręczne wracają do łask dzięki swojej prostocie, ekologiczności i cichej pracy. Aby zapewnić swojej kosiarce ręcznej długą żywotność i efektywność, należy regularnie dbać o nią poprzez odpowiednie czynności konserwacyjne:
- Sprawdzanie i ostrzenie ostrzy regularnie
- Czyszczenie i smarowanie mechanizmu tnącego
- Regularne czyszczenie i regulacja napędu
Wskazówki dotyczące konserwacji kosiarki
Jednym z najważniejszych elementów konserwacji kosiarki ręcznej jest regularna kontrola wszystkich podzespołów, takich jak noże tnące, pasy napędowe i koła. Należy również regularnie smarować ruchome części, aby zapewnić płynne działanie maszyny. Pamiętaj, że dbanie o kosiarkę nie tylko przedłuży jej żywotność, ale także poprawi jakość cięcia trawy.
Ważne jest także czyszczenie kosiarki po każdym użyciu, aby usunąć wszelkie zanieczyszczenia i resztki trawy, które mogą powodować korozję i gorsze działanie maszyny. Zapewnij także odpowiednie przechowywanie kosiarki w suchym i zacienionym miejscu, aby uniknąć uszkodzeń spowodowanych działaniem warunków atmosferycznych. Pamiętaj o regularnej konserwacji kosiarki, a będziesz mógł cieszyć się jej efektywnym działaniem przez wiele lat.
Jak dbać o swoją kosiarkę ręczną
Kosiarki ręczne mają długą historię sięgającą aż do XIX wieku. Pierwsze prototypy tych urządzeń pojawiły się pod koniec wieku XVIII. Początkowo były one produkowane ręcznie, a ich głównym celem było koszenie trawy na dużych obszarach. Dzięki postępowi technologicznemu, kosiarki ręczne stały się popularne wśród właścicieli prywatnych ogrodów i terenów zielonych.
Jeśli chcesz, aby Twoja kosiarka ręczna służyła Ci jak najdłużej, warto pamiętać o regularnej konserwacji i dbałości o nią. Oto kilka wskazówek, jak utrzymać swoją kosiarkę w dobrym stanie:
- Regularnie czyść noże i korpus kosiarki z resztek trawy i innych zanieczyszczeń.
- Regularnie smaruj elementy ruchome kosiarki, takie jak łożyska czy dźwignie.
- Przechowuj kosiarkę w suchym i zacienionym miejscu, aby uniknąć rdzy i uszkodzeń spowodowanych warunkami atmosferycznymi.
Pamiętaj, że odpowiednia konserwacja to klucz do długiej żywotności Twojej kosiarki ręcznej.Kosiarki ręczne a przyszłość ogrodnictwa
Kosiarki ręczne mają długą i interesującą historię, sięgającą czasów, gdy technologia była wciąż w powijakach. Wynalezienie pierwszej kosiarki ręcznej datowane jest na XIX wiek, kiedy to maszyna ta była napędzana siłą ludzkich mięśni. Następnie, wraz z postępem technologicznym, kosiarki ręczne zyskiwały coraz to nowsze funkcje i ulepszenia, stając się niezastąpionym narzędziem w ogrodnictwie.
Dzisiaj, mimo licznych innowacji i rozwoju technologicznego, kosiarki ręczne wciąż cieszą się popularnością wśród wielu właścicieli ogrodów. Ich prostota obsługi, ekologiczność oraz niski poziom hałasu sprawiają, że są one idealnym rozwiązaniem dla osób ceniących tradycyjne metody pielęgnacji ogrodu. Dzięki nim można cieszyć się pięknem i porządkiem w ogrodzie, jednocześnie dbając o środowisko naturalne i zapewniając sobie chwile relaksu na świeżym powietrzu.
Wybór optymalnej kosiarki dla Twojego ogrodu
Na początku XIX wieku, kiedy ogrody zaczęły zyskiwać na popularności, ludzie zaczęli poszukiwać sposobu na efektywne koszenie trawy. Wynalezienie kosiarki ręcznej przez Anglika Edwina Buddinga w 1830 roku było przełomem w historii pielęgnacji ogrodów. Kosiarka ta działała na zasadzie obrotowych ostrzy tnących, które przecinały trawę równo i precyzyjnie.
Dzięki postępowi technologicznemu, kosiarki ręczne zostały w kolejnych latach udoskonalane, zyskując nowe funkcje i możliwości. Dzisiaj, mimo dostępności różnych rodzajów kosiarek elektrycznych i spalinowych, kosiarka ręczna nadal cieszy się popularnością, zwłaszcza w mniejszych ogrodach, gdzie precyzja i cichość działania są priorytetem. Wybierz odpowiedni model dla swojego ogrodu, biorąc pod uwagę jego rozmiar, teren i indywidualne preferencje.
Czy kosiarka ręczna to najlepsze rozwiązanie?
Historia kosiarek ręcznych ma długie korzenie sięgające aż do XIX wieku. Początkowo były to proste urządzenia, które wymagały wszelkiej siły i wytrwałości od użytkownika. Dopiero wraz z postępem technologicznym kosiarki ręczne zaczęły ewoluować, stając się coraz bardziej wydajne i ergonomiczne.
Dzisiaj kosiarki ręczne nadal cieszą się popularnością wśród osób poszukujących ekologicznych i cichych rozwiązań do pielęgnacji trawnika. Zalety korzystania z kosiarki ręcznej obejmują łatwą obsługę, brak emisji spalin, mniejsze koszty utrzymania i możliwość ćwiczenia podczas koszenia. Pomimo rozwoju innych rodzajów kosiarek, kosiarka ręczna nadal pozostaje konkurencyjną opcją dla wielu osób.
Wyzwania związane z użytkowaniem kosiarek ręcznych
Od wynalezienia pierwszej kosiarki ręcznej przez Edwina Buddy w 1830 roku, te urządzenia były niezastąpione w pielęgnowaniu trawników na całym świecie. Jednakże, użytkowanie kosiarek ręcznych może wiązać się z pewnymi wyzwaniami, które należy brać pod uwagę:
Pierwszym wyzwaniem są trudności w obsłudze. Nie każdy potrafi precyzyjnie prowadzić kosiarkę ręczną, co może prowadzić do nierównego skoszenia trawnika. Kolejnym problemem jest konieczność regularnego ostrzenia noża tnącego, aby zapewnić efektywne koszenie trawy. Dodatkowo, użytkownicy muszą pamiętać o regularnym konserwowaniu kosiarki, aby zachować jej sprawność i wydajność.
W ten sposób kończy się nasza podróż przez historię kosiarek ręcznych, które zrewolucjonizowały sposób, w jaki ludzie dbają o swoje trawniki. Od prostych narzędzi do skomplikowanych maszyn, kosiarki ręczne przeszły długą drogę, oferując coraz lepsze i bardziej wydajne rozwiązania. Dziś, dzięki postępowi technologicznemu, mamy do dyspozycji zaawansowane modele, które ułatwiają nam pracę i pozwalają utrzymać nasze ogrody w doskonałym stanie. Jest niezaprzeczalnym dowodem na to, jak nawet najprostsze narzędzia mogą ewoluować i przynosić korzyści na przestrzeni lat. Historia kosiarek ręcznych jest fascynująca i warto poświęcić czas, aby poznać jej zakamarki i zrozumieć, jak zmieniały się przez wieki.